به نقل از «ایسنا»

شهید شیرودی به روایت ویلنسل/ استفاده از آوای انسانی‌ برای نمایش عمق فاجعه

تاریخ انتشار: ۱۵ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۷۴۹۵۷

مسعود سخاوت‌دوست از آهنگسازی دو فیلم سینمایی «آسمان غرب» «احمد» و چالش‌های آن سخن گفت.

به گزارش ایسنا، مسعود سخاوت‌دوست که امسال به عنوان پُرکارترین آهنگساز چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر شناخته می‌شود، برای ۲ فیلم سینمایی «آسمان غرب» به نویسندگی و کارگردانی محمد عسگری و «احمد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی و نویسندگی امیرعباس ربیعی و رضا محبی‌نوری آهنگسازی کرده است؛ ۲ فیلمی که ژانرهای متفاوتی دارند و ساخت موسیقی برای آن با چالش‌های مختلفی روبه‌رو بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همین موضوع بهانه‌ای شد تا با او به گفتگو بنشینیم که در ادامه می‌خوانید.

*شما در چه مرحله‌ای به پروژه «آسمان غرب» پیوستید؟

حدود ۸ ماه پیش این پروژه در مرحله فیلمنامه به من پیشنهاد شد و حتی می‌توان گفت قبل‌تر و از مراحل ابتدایی در جریان این پروژه قرار داشتم.

*برای ساخت موسیقی متن «آسمان غرب» آیا کل فیلمنامه را خواندید یا بخش‌هایی از فیلم را دیدید؟

در حقیقت بخش قابل توجهی از پیش‌زمینه کار در همان مرحله فیلمنامه ساخته شده بود اما بعد از اینکه گفت‌وگویی با کارگردان داشتیم و اولین راف‌کات‌ها را مشاهده کردیم، تغییرات قابل توجهی در ارکستراسیون و ساختار ملودی صورت گرفت اما تم‌های اصلی در همان مرحله فیلمنامه بود که شکل گرفت و واریاسیون‌ها و تغییرات دراماتیک بعد از دیدن راف‌کات‌ها به ثمر نشست.

* ژانر «آسمان غرب» مربوط به دفاع مقدس است؛ چه تفاوتی در این فیلم با سایر دفاع مقدس‌های سینما دیدید؟ شما برای ساخت موسیقی متن این فیلم به چه المان‌هایی توجه کردید؟

تفاوت عمده‌ای که با کارهای قبلی من در این ژانر داشت، بحث پرواز و جنگ‌های هوایی و همچنین حماسه و سلحشوری‌هایی بود که این بار به جای سنگرها و زمین، در آسمان صورت می‌گرفت و این خودش می‌توانست الگوی تماتیک و ملودیک به من القا کند و هم یک الگوی ارکستراسیونی و مبتنی بر سازبندی داشته باشد. مهمترین مولفه اثر، بحث آسمان بود که ملودی‌پردازی و اتمسفر صوتی باید متناسب با این فضای جغرافیایی می‌بود. البته اتمسفر خاص آسمان و افکت‌های صوتی که عموما در هلیکوپتر و هواپیماها مورد استفاده قرار می‌گرفت، جزو المان‌هایی بود که من در موسیقی فیلم استفاده کردم.

* از چه سازهایی بیشتر استفاده کردید؟

ساز اصلی و روایتگر شهید شیرودی، ویلنسل است.‌ هرچند من به لحاظ تماتیک به این الگوی صوتی وفادار بودم که برای شخصیت شهید شیرودی طراحی شده است اما در یادبود گاها از ساز دیوان هم برای روایتگری شخصیت دراماتیک شیرودی استفاده کردم و ارکستر زهی به عنوان همراهی کننده در برخی مواقع و شرایط تم اصلی شهید شیرودی را می‌نوازند اما روایتگر اصلی روی ساز ویلنسل بنا شده است.

* جدا از هیجانی بودن و موضوع دفاع مقدسی فیلم  آیا به شخصیت شهید شیرودی هم برای ساخت موسیقی متن توجه داشتید؟

 هرچند بخش قابل توجهی از کار جنبه‌های هیجانی و جنگی خود را دارد اما ملودی اصلی کار که برای من اهمیت داشت، بیشتر یه جنبه‌های درونی و روانشناختی شهیدشیرودی اشاره می‌کند. به طور واضح سلحشوری همراه با عصیانگری و عِرق به وطن و میهن‌پرستی در عین حال عشق به خانواده در حد اعلایش و همچنین نگاه فراقومیتی که دارد جزو فضیلت‌های اخلاقی ایشان بود که تلاش کردم در ملودی‌پردازی و ارکستراسیون رعایت کنم.‌ ملودی اصلی کار سعی کرده است روایتگر  تمام خصوصیات اخلاقی شهید شیرودی باشد.

* فیلم «آسمان غرب» مربوط به روزهای اول جنگ در قصر شیرین است. آیا شما از موسیقی محلی آن منطقه در متن فیلم استفاده کردید؟ موسیقی محلی قصر شیرین به شما ایده داد؟

در حد اتمسفرسازی استفاده شده به ویژه قسمتی که مربوط به عشایر است، سعی شده ویژه از اتمسفر موسیقی آن خطه بهره برده شود اما اینکه برای این موضوع باکس جداگانه ملودیک در نظر گرفته و روی واریاسیون آن کار شود، در اولویت سوم و چهارم بوده و در اولویت اول نبوده است. ما سعی کردیم استفاده از موسیقی محلی را در حد یک رایحه استفاده کنیم نه به عنوان محوریت اصلی کار چرا که در غیر این صورت با کثرت روایات ملودیک مواجه می‌شدیم و وحدت کار را از دست می‌دادیم.

* آیا شما به موسیقی دهه ۶۰ در این فیلم وفادار بوده‌اید؟ یا موسیقی متن بیشتر حال و هوای امروز را دارد؟

بله؛ سعی کردم در لایه‌های زیرین موسیقی این موضوع را لحاظ کنم به ویژه در ملودی‌پردازی اما می‌توان گفت بیش از ۶۰ درصد کار موسیقی معاصر و ترکیبی از هر دو نوع است. شاید روایت اصلی حتی موسیقی الکتروآکوستیک باشد و این موضوع باعث می‌شود کمی از دهه ۶۰ فاصله بگیریم اما به لحاظ باطنی لایه‌های ملودی پردازی و حتی رویکرد کلاسیکی که نسبت به نقطه‌گذاری‌های دراماتیک صورت گرفته، مبتنی بر موسیقی دهه ۶۰ است.

آسمان غرب

* شما در جشنواره امسال علاوه بر ساخت موسیقی متن «آسمان غرب» در فیلم سینمایی «احمد» هم آهنگساز بوده‌اید، آیا پروژه این دو اثر را باهم پیش برده‌اید؟

فیلمنامه فیلم سینمایی «احمد» و «آسمان غرب» همزمان با هم بدست من رسید اما کار «احمد» را زودتر شروع کردیم چراکه به لحاظ داستانی طولانی‌تر بود و مجبور بودیم سکانس به سکانس خط موسیقی آن را پیش ببریم.

* از آنجایی که ژانر این دو فیلم بسیار متفاوت از هم است، برایمان بگویید چگونه این مساله را مدیریت کردید که در یک جشنواره دو کار با این همه تفاوت داشته باشید؟

به لحاظ ساختاری و محتوایی هر دو پروژه باهم کاملا متفاوت هستند. «احمد» اثری بومی‌محور است و موسیقی آن هم همینطور. در حقیقت بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد از موسیقی کار مبتنی‌ بر موسیقی نواحی کرمان است و بخش هیجان‌انگیز و پرالتهاب و استرسش هم هم به لحاظ ارکستراسیون و سازبندی و هم به لحاظ زیبایی‌شناختی کاملا متفاوت با «آسمان غرب» است اما از آنجا که زمان کافی برای پرداختن به تم‌های هر دو پروژه بود، مشکلی پیش نیامد و «آسمان غرب» زودتر به پایان رسید.

* برای هرکدام از پروژه‌ها چقدر زمان داشتید؟ آیا در نهایت به کیفیت مطلبوبی که مدنظر خودتان بود برای هر در پروژه رسیدید یا زمان کمی در اختیار داشتید؟

بله؛ به لحاظ فنی کاملا رضایت دارم و همچنین زیبایی‌شناختی اما به طور کل در این یک دهه از هیچ کدام از کارهایمان رضایت ۱۰۰ در ۱۰۰ نداشته و نخواهم داشت. در حقیقت همیشه به دنبال شناسایی نقاط ضعف هستم تا آن‌ها را در آثار بعدی برطرف کنم.

* با سازندگان این دو فیلم محمد عسگری کارگردان «آسمان غرب» و امیرعباس ربیعی کارگردان «احمد» چقدر تعامل داشتید؟

آقای عسگری و ربیعی هر دو از دوستان خوب من هستند. دوستی من با امیرعباس ربیعی قدمتش بیشتر است اما با هر دو از همان فیلمنامه در تعامل بودم و سکانس به سکانس با آن‌ها درباره موسیقی اثر حرف زدیم و تعامل داشتیم. عموما هم تعامل‌ها سازنده بود و به سمت مسیر اصلی کار با سرعت پیش می‌رفتیم. علی‌رغم اینکه جهان‌بینی هر دو کارگردان با هم متفاوت است و هر دو دارای زیبایی‌شناسی خاص خود هستند اما هر دو جهان برای من لذت‌بخش، بسیار پویا و قابل تامل بود.

* برای ساخت موسیقی «احمد» که ژانر حادثه‌ای دارد از چه سازهایی استفاده کردید؟ موسیقی متن در سکانس‌هایی که شهید احمد کاظمی در فیلم حضور دارد، موسیقی چه تفاوتی با دیگر سکانس‌های حادثه بم دارد؟

موسیقی «احمد» بر اساس اتمسفر نواحی کرمان ساخته شده است و برای اینکه بتوانیم‌ رنگ خاصی به کارکتر احمد بدهیم و آن حالت کویری و التهابی که در فیلم است، در موسیقی بگنجانیم، در ساختار برخی از سازها مثل گیتارباس و... دست بردیم. تم اصلی «احمد» با سازی نواخته می‌شود که شبیه تار باس است و با تغییر سیم و تغییر پوست به رنگ‌آمیزی خاصی دست پیدا کردیم. اما به طور کل سازبندی «احمد» مبتنی بر چند استایل و ساختار متفاوت است. هم ساختار کلاسیک_سمفونیک را داریم و ساختار آن‌سان و موسیقی‌های نواحی، سازهایی مثل عود، شکل تغییریافته تارباس، کمانچه، قیچک و ... سازهایی است که در «احمد» کاربرد دارد و مجموعه‌ای از سازهای کوبه‌ای هم برای ایجاد التهاب و اتمسفر استرس موسیقی فیلم را یاری می‌کنیم. از سوی دیگر ارکستر سمفونیک و در برخی موارد موسیقی الکترونیک برای ایجاد اتمسفر فضاسازی به کمک ما آمده است. مهمترین نکته در موسیقی فیلم استفاده از آوای انسانی‌ست برای ایجاد حس بومی و محلی و عمق فاجعه‌ای که در آن خطه اتفاق افتاده است.

احمد

* آیا موسیقی این دو اثر در خدمت فیلم بودند؟ به نظر شما موسیقی از فیلم جلو زده یا خیر؟

تمام تلاش‌ها در هر دو فیلم بر این بوده است که موسیقی از اتمسفر حاکم‌ بر تصویر جلو نزند و کاملا در سنخیت باشد. موسیقی به عنوان یک الگوی جدی همراهی کننده باید بتواند به احساسات و عواطف و هیجانات حاکم بر فیلم عمق ببخشد اما در برخی موارد لازم بوده است که موسیقی نقش تالیفی داشته باشد. این اتفاق به ویژه در فیلم «احمد» رخ داده است.

در «آسمان غرب» گوشه‌ای از مبارزات و ایستادگی سرسختانه شهیدحسین همدانی و حسین ادبیان در کنار خلبانان هوانیروز ارتش و نیروهای مردمی را برای جلوگیری از سقوط شهر سرپل ذهاب شاهد هستیم. این فیلم دلاورمردی‌های شهید علی‌اکبر شیرودی را در التهابات یک ماه نخست جنگ در منطقه غرب کشور به تصویر می‌کشد. این اثر که روز چهارشنبه ۱۸ بهمن در سانس اول در سینمای رسانه‌ به نمایش درمی‌آید، محصول سازمان سینمایی سوره و بنیاد سینمایی فارابی‌ست که با مشارکت ارتش جمهوری اسلامی ایران تولید شده است. «احمد»، محصول مشترک سازمان سینمایی سوره و موسسه تصویرشهر که برای نخستین بار نقش موثر شهید احمد کاظمی را در 18 ساعت ابتدایی زلزله دلخراش بم به تصویر می‌کشد، در بخش سودای سیمرغ جشنواره فجر 42 حضور دارد و جمعه 20 بهمن در سانس اول سینمای رسانه به نمایش درمی‌آید.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: مسعود سخاوت دوست جشنواره فیلم فجر 1402 جشنواره های فجر 1402 جشنواره های فجر 1402 جشنواره فیلم فجر 1402 دهه فجر جشنواره تئاتر کودک و نوجوان برای ساخت موسیقی ساخت موسیقی متن امیرعباس ربیعی فیلم سینمایی شهید شیرودی آسمان غرب اصلی کار دو فیلم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۷۴۹۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

داستان تیتراژ سریال«دلیران تنگستان»/ وقتی موسیقی ایرانی محترم است

دریافت 46 MB

خبرگزاری مهر-گروه هنر-علیرضا سعیدی؛ کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می‌کند با انتخاب عناصر، فرم‌ها و چینش‌ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطب یک اثر را در جریان موضوع قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته‌سنج، اندیشمندانه و حساب‌شده پیش روی مخاطبان قرار می‌گیرد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف اجباری ساخته می‌شود که بیننده را از اساس از یک اثر تصویری دور می‌کند.

آنچه بهانه‌ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری بر ماندگارترین و خاطره‌سازترین موسیقی‌های مربوط به برخی برنامه‌ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای بسیاری از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع دوباره به آن‌ها برای ما در هر شرایطی می‌تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره‌بازی پس از آغاز و انتشار در نوروز ۱۴۰۰ و استقبال مخاطبان از آن، ما را بر آن داشت در قالب یک خاطره‌بازی هفتگی در روزهای جمعه هر هفته، روح و ذهن‌مان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال‌هایی که حال‌مان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.

«خاطره بازی تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به‌صورت هفتگی می‌توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آن را دنبال کنید.

در صدوچهاردهمین شماره از این روایت رسانه‌ای به سراغ موسیقی متن و تیتراژ سریال ماندگار «دلیران تنگستان» به آهنگسازی احمد پژمان و همراهی علی رهبری رفتیم که در آن روزگار توانست ارایه دهنده گونه ای از موسیقی متن و تیتراژی در سریال های تلویزیونی باشد که به واسطه توانمندی های احمد پژمان در حوزه آهنگسازی و همچنین همراهی هنرمند دارای اعتباری چون علی رهبری می تواند همچنان به عنوان یک کارگاه آموزشی در حوزه آهنگسازی مورد توجه هنرجویان و علاقه مندان این حوزه قرار گیرد. مسیری که با همراهی تعدادی از نوازندگان حرفه ای و بومی منطقه جنوب به نوعی ساختارشکنی کرده و توانست قدرت و خلاقیت یک آهنگساز مستقل و درجه یک چون احمد پژمان را به مخاطبان معرفی کند.

سریال تلویزیونی «دلیران تنگستان» مجموعه ای تلویزیونی به نویسندگی و کارگردانی همایون شهنواز است که طی سال های ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۲ ساخته و اولین بار در سال ۱۳۵۳ پیش روی مخاطبان قرار گرفت و بعدها پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و در همان سال های اولیه انقلاب مجددا به نمایش درآمد. مسیری که بعد از پخش سری اول آن نزدیک به بیست مرتبه در سال های مختلف از شبکه های تلویزیون پخش و موجب شد تا این سریال از حیث مرتبه تکرار پخش آن نیز جزو رکورداران محسوب شود.

محور داستانی سریال هم متمرکز بر معرفی رییس علی دلواری یکی مفاخر ملی ایران در دفاع از خاک میهن است؛ آن زمان که انگلیس به بهانه محاصره هرات، به جنوب ایران حمله کرد. در این مسیر شخصی به نام احمد تنگستانی از فعالان جنبش جنوب ایران در مقابل انگلیس به همراه ۳۰۰ نیروی دلاور، در قلعه ای ویران به دفاع از ایران می پردازند. البته در این مبارزه ۲ انگلیسی به دست مردم قطعه قطعه می شوند و دولت انگلیس به خونخواهی از آن ها از آب و خشکی به جنوب کشورمان حمله می کند. در این اثنا رییس علی دلواری مردم دلوار و تنگستان را مسلح و همراه با آن ها به دفاع از خاک میهن در مقابل تجاوز بیگانگان می پردازد.

مجموعه تلویزیونی «دلیران تنگستان» برداشتی آزاد از کتاب «دلیران تنگستانی» به نویسندگی محمدحسین رکن زاده آدمیت است که همایون شهنواز علاوه بر استفاده این منبع، از آثار پژوهشی و تاریخی دیگری برای نگارش فیلمنامه بهره مند شده بود. شرایطی که موجب شد این سریال ۲ بخش تاریخی دوره مبارزات احمد تنگستانی و مبارزه رییس علی دلواری را برای مخاطبان به تصویر بکشد. مسیری که به دلیل عدم استفاده از لهجه بومی برای گویش بازیگران و استفاده از دوبله در آن دوران موجب انتفاداتی هم شد اما یکی از منابعی است که توانست بخشی از یک دوره تاریخی ایران را به تصویر بکشد.

سریال «دلیران تنگستان» در چهارده قسمت طی ۲ سال ساخته شد و یک گروه ۵۰۰ نفری در بوشهر، تنگستان، اهرم، چغادک، تنگک، بندرسیراف، ده سولقان، شیراز و تهران پروژه را به سرانجام رساندند. پروژه ای که پخش آن در آن دوران به دلیل فقدان سیستم پخش رنگی به صورت سیاه و سفید پیش روی مخاطبان قرار گرفت.

محمود جوهری در نقش رییس علی دلواری، شهروز رامتین در خالو حسین دشتی، غلامحسین لطفی در نقش حاج یوسف، کاوه مخبری در نقش احمد تنگستانی، علی اکبر مهدوی فر در نقش باقرخان، منوچهر فرید در نقش موقرالدوله، اسماعیل داورفر در نقش سید محمدرضا کازرونی، هادی اسلامی در نقش نمازگزار، حمید طاعتی در نقش سید مهدی بهبهانی، کامران نوزاد در نقش شیخ حسین خان، نعمت الله گرجی در نقش دریابیگی، محمد ابهری در نقش میرزاعلی کازرونی، منوچهر آذر در نقش واسموس، قاسم سیف در نقش بالیوز، منوچهر حامدی در نقش سلطان اخگر و حسین محجوب در نقش سید محمد دکتر هنرمندانی بودند که در این اثر به عنوان بازیگر حضور داشتند.

اما از ارایه اطلاعات تاریخی و شناسنامه ای این اثر تاریخی که بگذریم، این موسیقی متن و تیتراژ سریال است که به دلیل حضور هنرمندان تمام عیاری چون احمد پژمان و علی رهبری به عنوان آهنگساز توانسته بر کیفیت موسیقایی اثر ارزش ۲ چندانی بخشیده و این موسیقی را تبدیل به خاطره ای ماندگار برای مخاطبانش کند. مسیری که به دلیل ساختار موسیقی تیتراژ چه به لحاظ بصری و چه موسیقایی اش می تواند به عنوان اثری پیشگام در حوزه موسیقی تیتراژها معرفی شود.

آن هنگام قبل از آغاز سریال و در تیتراژ که با ملودی ملهم از هم جواری سازهای جهانی و سازهای بومی ایران به ویژه منطقه جنوب تلفیق شده و به گوش شنیداری مخاطب می رسد، مجموعه تصاویری نیز در قالب انیمیشن به بیننده با مفهومی خاص ارایه می شود. نخل هایی که تبدیل به اسب سوارانی سلاح به دست می شوند و در قالب یک تایپوگرافی که در آن دوران خلاقیتی کم نظیر به حساب می آمد، سریال «دلیران تنگستان» به مخاطب معرفی می‌شود. تصاویری که با همراهی موسیقی حماسی طراحی شده توسط گروه آهنگسازی با نواهای محلی جنوب کشور به ویژه سنج و دمام توازن گوش نوازی را طراحی کردند که بی تردید در آن سال ها توانست به عنوان یکی از پیشگام ترین موسیقی تیتراژها معرفی شود.

حماسه حق پرست از فعالان موسیقی منطقه بوشهر چندی پیش درباره موسیقی تیتراژ سریال «دلیران تنگستان» گفته بود: از آن تک یاخته‌ای که در تیتراژ شروع می‌کند به رشد و تبدیل می‌شود به آن اسب‌سوار تنگستانی، شما ببینید آهنگساز به چه شکل از آن بوق ماندگار استفاده کرده و بعد چه استفاده به جایی در ارکستراسیون و سازبندی از سنج انجام می دهد. این یعنی استادانه‌ترین وجه ممکن برای به‌کارگیری بوق و سنج و تمپویی که رفته رفته دمام را زیاد و این روند هم همراه با شروع سریال انجام می شود. به هر صورت یک سری عوامل دست به دست هم دادند تا توانستند یک موسیقی ماندگار بسازند. کما اینکه آقای شهنواز در موسیقی «شاه خاموش» هم به همین استقلال موسیقایی می‌رسد. ضمن اینکه احمد پژمان و علی رهبری وقتی کنار هم قرار گرفتند توانستند این موسیقی را خلق کنند.

این پژوهشگر و نوازنده موسیقی ایرانی در یادداشت دیگری که به همین مناسبت در رسانه ها منتشر کرد، نوشته بود: «همه بوشهر و بی شک کشور حتی، سریال جاودانه «دلیران تنگستان» ساخته همایون شهنواز را همواره و همیشه به خاطر دارند و هر بار که مجدداً این سریال پخش می شود، علاقه مندی به روایتِ تاریخی و بازیِ بازیگران تو را به تماشا وامی کشاند. در این بین اما موسیقی تیتراژ حکایت خود را دارد! صدای آغازین؛ بوق! کشش و امتداد! صفیر مبارزه و استقامتِ این اقلیم و جغرافیا! درآمیختگی کوبش! شروع و اوج! تو گویی تپش مردمان این خطه جنوبی است تا نبض تند خود به رخ استعمار بریتانیا بکشاند! اما عوامل و عناصر موسیقاییِ احمد پژمان چنان نقش تاثیرگذار خود را در ساختار و شاکله یک مجموعه تلویزیونی ایفا نموده چه اگر موسیقی سریال شنیده شود، ناخودآگاه ذهن مخاطب را به یاد «دلیران تنگستان» آورده که خود شاخصه یک اثر ماندگار هنری است که اندیشه و نگاه فنی به همراه خاطره سازی با گرایش مردم شناختی را درون خود جای داده است. شاهنامه خوانی و نوحه با صدای زنده یاد جهانبخش کردی زاده از دیگر موارد و انتخاب شایسته موسیقی سریال می باشد که با نگاه و روحیه جنوبی آهنگساز شاید البته بی ارتباط نباشد.»

هوشنگ جاوید از پژوهشگران صاحب نام موسیقی نواحی ایران هم چندی پیش بود که در یکی از گفت‌وگوهای رسانه ای خود درباره موسیقی تیتراژ سریال «دلیران تنگستان» گفته بود: من در شیراز از استاد احمد پژمان پرسیدم «شما که غرب درس خواندی، موسیقی غربی و ارکسترها را هم خوب می‌شناسی، چه شد که رفتی در تیتراژ سنج و دمام بوشهری را استفاده کردی؟». گفت «فکر نکن ساده بوده. برای من کلی سمفونی آوردند. تهیه‌کننده و حتی مدیر تلویزیون وقت گفتند که می‌خواهیم یک چیزی مثل این سمفونی‌ها باشد». واقعاً از بالا فشار بوده. گفت «ولی هرچه این‌ها را گوش کردم دیدم به درد نمی‌خورند. یک نفر یک نوار آورد، گفت این سنج و دمام خودمان است شاید به دردت بخورد. تا گوش کردم گفتم همینه. موسیقی روی این فیلم باید این باشد». تیتراژ سریال «دلیران تنگستان» که شروع می‌شود چقدر قشنگ است! خب این آدمی که خارج رفته بود نمی‌شد قبول کند چنان چیزی بسازد؟ واقعاً فکر و اندیشه و آن ایران‌دوستی و فهم بالایی که در استاد پژمان وجود دارد خیلی قشنگ تعهد ایرانی را نسبت به موسیقی نشان می‌دهد. این سریال هر جا برود موسیقی‌اش تأثیرگذار است. چون می‌دانند مال همان‌جاست و هویت دارد.

احمد پژمان که به دلیل خلق بسیاری از آثار ماندگار و دارای کیفیت در حوزه های آهنگسازی و پژوهش همواره به عنوان یکی از مهم ترین و جریان ساز ترین هنرمندان عرصه موسیقی ایران معرفی شده هم در یکی از معدود گفت‌وگوهایش بود که درباره ساختار موسیقایی آثارش توضیح داده بود: آهنگسازی که موسیقی میهن خود را نداند نمی تواند آهنگساز خوبی باشد و آهنگسازی عاریتی می شود که نظیرش در دنیا فراوان است و ارزشی هم ندارد. من همیشه به موسیقی ایرانی فکر می کنم، زیرا بنای موسیقی من ایرانی است؛ موتیف و بعضی تم‌ها ایرانی است، ولی هارمونی من صددرصد صدای ایرانی نمی دهد؛ چون خود هارمونی اساسا یک مقوله‌ غربی است و ارکستر هم طبعا صدای ایرانی ندارد؛ چراکه سازها ایرانی نیستند. اما همیشه کوشیده‌ام رنگ و حالت ایرانی را در آثار خود حفظ کنم و معتقدم آهنگسازان ما باید بیشتر به سنت‌های موسیقی خودمان متکی باشند و نباید به دنبال موتیف‌های غربی بروند.

وی درباره خلق موسیقی سریال «دلیران تنگستان» هم گفته بود: روی یک نوار سونی ۹۰ دقیقه‌ای روزانه سنج و دمام گوش می‌کردم، از این طریق با آقای کردی‌زاده آشنا می‌شوم و حاصل این ارتباط می‌شود ضبط موسیقی سریال «دلیران تنگستان» که با همراهی عده‌ای از اهالی بوشهر در رادیو و تلویزیون شیراز انجام شده است.

به هر ترتیب موسیقی متن و تیتراژ سریال «دلیران تنگستان» از جمله آثار موسیقایی است که توانسته بخشی از توانمندی های ۲ آهنگساز مطرح و جریان موسیقی کشورمان را به مخاطبان معرفی کند. مسیری که طی سال های اخیر اگرچه در حوزه کیفیت می تواند با دقت و تحلیل بیشتری مورد توجه قرار گیرد اما دربرگیرنده ابعاد مثبت و ارزشمندی است که توجه و عنایت بیشتر به بزرگان موسیقی این سرزمین را ۲ چندان می کند.

کد خبر 6088293 علیرضا سعیدی